രണ്ടാമത്‌ മന്ദാകിനി നാരായണന്‍ അനുസ്‌മരണ പ്രഭാഷണം ഭൂമിയുടെ പുതിയ പ്രത്യക്ഷങ്ങള്‍: ഭൂമി ചരക്ക്‌ എന്ന നിലയിലും ഉത്‌പാദനോപാധി എന്ന നിലയിലും വര്‍ത്തമാന കേരളത്തില്‍ The New Visibility of Land: Land as commodity and means of production in Kerala - കെ. എസ്‌. ഹരിലാല്‍ ഡിസംബര്‍ 16 കോഴിക്കോട്‌ പ്രസ്‌ക്ലബ്ബ്‌ ഹാള്‍ വൈകുന്നേരം 6 മണി ചെറുപ്പത്തില്‍തന്നെ ഇന്ത്യന്‍ സ്വാതന്ത്യസമരത്തില്‍ ആകൃഷ്ടയായി, തുടര്‍ന്ന്‌ അവിഭക്ത കമ്മ്യൂണിസ്‌റ്റ്‌ പ്രസ്ഥാനത്തില്‍ ചേര്‍ന്നു, പിന്നീട്‌ കേരളത്തിലെ നക്‌സലൈറ്റ്‌ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ പ്രാരംഭകയും മുന്‍നിര കലാപകാരിയുമായി - മന്ദാകിനി നാരായണന്റെ (മാ) ജീവിതത്തെ ഇപ്രകാരം ചുരുക്കി രേഖപ്പെടുത്താം. എന്നാല്‍ 'മാ'യെ വ്യത്യസ്ഥയാക്കുന്ന ഒരു സുപ്രധാന ഘടകം അവരുടെ സ്വതന്ത്ര ചിന്തയാണ്‌. സൂക്ഷ്‌മമായ ആത്മപ്രതിഫലനവും വിമര്‍ശനാത്മകതയും അവരെ സദാ മുന്‍വിധികളില്‍നിന്ന്‌ വിമുക്തമാക്കിയിരുന്നു. കുട്ടികളും യുവാക്കളും ഏത്‌ പ്രായക്കാരും 'മാ'യുടെ സഹചാരികളും സുഹൃത്തുക്കളുമായിരുന്നു. വായനയും സംഗീതവും ചിത്രകലയും 'മാ'യ്‌ക്ക്‌ എപ്പോഴും യുവത്വം പകര്‍ന്നു. ഏത്‌ പുതിയ ചിന്തക